W konferencji wzięli udział przestawiciele kilkunastu krajów z różnych regionów świata. Z Magdą Nehring-Gugulską reprezentowałyśmy nasz kraj. Teamy narodowe w czasie krótkich prelekcji przedstawiały sytuację karmienia piersią w szerokim kontekście obejmującym: politykę państwa sprzyjającą lub nie – karmieniu piersią, prawodawstwo, zaawansowanie w realizacji inicjatywy SzPD, wskaźniki karmienia piersią, wiedzę personelu medycznego, działania podejmowane na rzecz promocji karmienia, trudności wynikające ze specyfiki danego kraju czy regionu. Na zakończenie w podsumowaniu teamy przygotowały krótki plan działania na przyszłość.
Było to niezwykle ciekawe doświadczenie dowiedzieć się, jak wiele różnych problemów może mieć karmienie piersią zależnie od kraju i regionu, ale również jak bardzo niektóre z nich są podobne do naszych – brak zainteresowania rządów promocją kp, niedostatki wiedzy lekarzy i położnych, szalejący marketing sztucznej żywności. Kraje są na różnych etapach realizacji Inicjatywy SzPD, część z nich realizuje Inicjatywę Miasta Przyjaznego Dziecku. Większość krajów prowadzi krajowe statystyki wskaźników karmienia piersią, pokazują one sukces bądź porażkę, ALE SĄ ZBIERANE!
Irlandia skarży się na brak wparcia kp na poziomie narodowym (skąd my to znamy…), ale prawie połowa szpitali położniczych ma tytuł SzPD, wskaźniki karmienia piersią powoli, ale rosną, chwalą się fachowym wsparciem położnych, narzekają na słabe wsparcie lekarzy. Mają piękną akcję promocyjną, w której wystąpiła topowa modelka Giselle Bundchen w 2013 roku.
W Turcji od 1983 roku co 5 lat bada się ogólnokrajowe wskaźniki karmienia piersią. Wskaźniki wyłacznego karmienia piersią dzieci poniżej 6 mca podwoiły się w latach 2003 – 2008 z 21,8 % do 41,6%. Nie są jednak zadowoleni, bo mediana wyłącznego kp wynosi około 2 mcy, przeważającego kp 3,6 mca, kp ogółem 15,7 mca. W Turcji Inicjatywa SzPD jest realizowana przez UNICEF i Ministerstwo Zdrowia. Obecnie 92 % szpitali (1007) ma tytuł SzPD. W kraju realizuje się od 2002 roku inicjatywę Miasta Przyjaznego Dziecku (patrz strony UNICEF) (czy ktoś słyszał o niej w Polsce?). Obecnie 81 miast posiada taki certyfikat, 48 zaś certyfikat Złotego Miasta Przyjaznego Dziecku (warunki: wszystkie szpitale położnicze przyjazne dziecku (pd), własny monitoring co rok, przynajmniej 75 % szpitali dziecięcych pd, przynajmniej 50 % placówek podstawowej opieki medycznej pd, szkolenia personelu co 2 lata, „okiełznanie” marketingu i rynku sztucznej żywności, przynajmniej 10 inicjatyw społecznych miasta na rzecz karmienia piersią, zakłady pracy zatrudniające powyżej 150 kobiet mają uzyskać certyfikat Przyjazny Matce).
W Meksyku w ostatnich latach obniżyły się wskaźniki karmienia piersią, opracowano więc narodową strategię, by je poprawić, jest ona priorytetem zdrowia publicznego.
W Wielkiej Brytanii wskaźniki karmienia piersią są najgorsze w Europie – tylko 1% matek karmi wyłącznie piersią w 6 miesiącu… Za to Rwanda zajmuje 2 miejsce na świecie po Chorwacji pod względem odsetka dzieci wyłącznie karmionych piersią poniżej 6 miesiąca – wynosi on 88%! Niestety w ostatnich latach obniżył się o kilka %. W pierwszym roku piersią karmionych jest 95 % dzieci, w drugim – 83,5 %. Mediana karmienia ogółem – 29,4 miesiąca… W kraju problemem jest wciąż wysoka umieralność niemowląt. Wśród celów działania znajduje się zapewnienie kobietom możliwości urodzenia dziecka w placówce medycznej, odbycie przynajmniej 1 wizyty przed porodem i promocja karmienia piersią. Lepsze wskaźniki karmienia piersią obserwuje się, jeśli dzieci rodzą się w palcówkach medycznych. W promocji karmienia piersią wykorzystują tzw. rapid sms – telefon komórkowy i tam jest przedmiotem powszechnie używanym. Kodeks Marketingu sztucznej żywności tam nie istnieje.
Filipińczycy stawiają na dobre ustawodawstwo chroniące karmienie piersią i szeroką współpracę wszystkich organizacji specjalistów zaangażowanych w opiekę nad matką i dzieckiem, a więc stowarzyszeń: pediatrycznego, ginekologicznego, perinatologicznego, położnych i pielęgniarek, dziekanów wydziałów pielęgniarskich. Philippines reastfeeding Network zaprosiło do współpracy kluczowych partnerów: departament zdrowia, edukacji, grupy wsparcia matek karmiących, media i telekomunikację. Prowadzą intensywne szkolenia dla studentów, rezydentów, lekarzy, położnych i pielęgniarek. Z niepokojem obserwują wzrost zużywalności mieszanek wśród ludzi bogatych i biednych. W czasie klęski żywiołowej, która nawiedziła kraj niedawno, borykali się z agresywnym zalewem mieszanek w ramach tzw. pomocy humanitarnej.
W Indiach przychodzi na świat 26 mln dzieci rocznie. Badania wskaźników karmienia piersią prowadzone są od 20 lat. Odsetek dzieci poniżej 6 miesiąca karmionych wyłącznie piersią nie wzrasta od wielu lat. Jest to wynikiem pewnych obyczajów kulturowych, braku odpowiedniej edukacji kobiet, wpływów komercyjnych, np. postrzegania karmienia butelką jako nowoczesnego, bez świadomości zagrożeń żywienia sztucznego.
Chiny realizują Inicjatywę SzPD, organizują kaskadowe szkolenia dla personelu medycznego szpitali położniczych (wyszkolenie zespołów do pracy w terenie), tworzą platformę edukacyjną internetową, internetowe szkolenia i sympozja, które może jednocześnie odbierać duża liczba osób. Zrealizowali we współpracy z UNICEFEM chińskim świetny film promujący tworzenie w przestrzeni publicznej miejsc dla matek karmiących piersią. Obejrzyjcie koniecznie: https://www.youtube.com/watch?v=mfYrF8JCblw
Hiszpanie w swoich działaniach na rzecz karmienia piersią nie mają wsparcia rządu. Planują wprowadzić prawo chroniące karmienie piersią w miejscach publicznych. W promocję karmienia piersią w tym kraju zaangażowane jest towarzystwo pediatryczne.
W USA problemem jest brak płatnego urlopu macierzyńskiego, urlop bezpłatny jest krótki 4-6 tyg, wiele matek zatem wraca szybko po porodzie do pracy. 60% matek dzieci poniżej 1 roku życia pracuje zawodowo. Wśród priorytetów swoich działań wymieniają potrzebę sensownych przerw w pracy oraz zapewnienie matkom miejsc na odciąganie mleka innych niż toalety.
Prezentacja Magdy była przyjęta ciepło i z zainteresowaniem. W Polsce mamy naprawdę porządny urlop macierzyński, mamy również zupełnie dobre prawo i standarty postępowania – gorzej z ich realizacją w praktyce i monitorowaniem. Inicjatywa SzPD funkcjonuje u nas ponad dwie dekady. Promocją karmienia piersią zajmują się prawie wyłącznie organizacje pozarządowe. Dużo pieniędzy podatników wydaje się na refundację mieszanek, łatwo dokarmia nimi, a system wsparcia matek po wypisie ze szpitala działa słabo. Znajduje to odbicie we wskaźnikach karmienia piersią, 98% matek zaczyna karmić piersią po porodzie, po 6 tygodniach karmi nadal tylko 46% (dane MZ). Trudno te wskaźniki porównywać ze wskaźnikami pochodzącymi z innych krajów, bo nie są zbierane w jednakowy, ujednolicony sposób. Jak by na to nie patrzeć, wygląda niedobrze…
Konferencja odbyła się w pierwszym w regionie Bliskiego Wschodu, mieście realizującym kampanię przyjazną dziecku – Sharjah, w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Sharjah przystąpiło do realizacji programu w 2011 roku zgodnie z decyzją Jego Wysokości Szejka Sultan Bin Mohammed Al Quasimi. Szejk jest lekarzem; uznaje on karmienie piersią za bardzo ważny element polityki zdrowotnej regionu i kieruje na ten cel odpowiednie środki, które zapewniają stworzenie w mieście warunków przyjaznych dla karmienia. Kampanię objęła patronatem małżonka szejka Jej Wysokość Sheikha Bodour bint Sultan Al Quasimi. Celem kampanii jest stworzenie wszystkim matkom możliwości karmienia piersią swoich dzieci przez dwa lata, by „zapewnić im dobry start w życie zgodnie z planem Stwórcy”.
Kampania obejmuje cztery filary: wszystkie placówki ochrony zdrowia, zarówno szpitale jak i placówki opieki podstawowej będą spełniać kryteria Inicjatywy Szpitala Przyjaznego Dziecku (10 Kroków) i Centrum Zdrowia Przyjaznego Dziecku (Plan 7 punktów -UNICEF UK 2002), miejsca pracy zdobędą certyfikaty Przyjazne Matce zapewniając pracownicom pokój do karmienia lub odciągania mleka, odpowiednie przerwy w pracy oraz tworzenie grup wsparcia, wszystkie miejsca publiczne (muzea, centra handlowe, place zabaw itd.) zapewnią miejsca do karmienia dzieci piersią i ochronę przed promocją sztucznego żywienia, przyjazne karmieniu piersią będą również wszystkie żłobki sprawujące opiekę nad dziećmi do 2 roku życia – będą informować matki, jak podtrzymać laktację i kontynuować karmienie, zapewnia im miejsce do karmienia lub odciągania, będą także realizować program edukacyjny wśród dzieci przedstawiający kulturę karmienia piersią jako normy. Certyfikaty przyznawane są na 3 lata, wszystkie placówki mają uzyskać je do 2015 roku. Zakazane są jakiekolwiek formy reklamy sztucznego żywienia.
Mieliśmy okazję zobaczyć kilka takich miejsc w Sharjah – żłobek dla dzieci pracownic Centrum Konferencyjnego oraz kilka pokoi dla matek karmiących na mieście, estetycznie urządzonych, czystych, zaopatrzonych w ciekawe, starannie wydane materiały nt. karmienia piersią.
Toteż przykry widok stanowiło oznakowanie pokoju dla matek i dzieci na lotnisku we Frankfurcie…
Konferencję poświeconą karmieniu piersią poprzedziła międzynarodowa konferencja pediatryczna poświecona typowym zagadnieniom pediatrycznym, a kilka wykładów – tematom laktacyjnym i to w pierwszym dniu trzydniowej konferencji: jak zapobiegać tragediom u dzieci karmionych piersią – prowadzenie żółtaczki, rozpoznawanie odwodnienia i niedożywienia, a przede wszystkim ich czynników ryzyka, hipoglikemia, żółtaczka jako problemy adaptacyjne, wcześniaki i późne wcześniaki, co nowego w badaniach i jakie to ma znaczenie praktyczne. Nie usłyszałyśmy zbyt wielu nowych rewelacji, a więc wygląda na to , że specjaliści ds. karmienia piersią w Polsce są na bieżąco! Wykłady prowadzili min. Prof. Mike Schanler i prof. Arthur Eidelman, współautorzy dokumentów AAP i protokołów ABM, które dobrze znamy. Wspomniano o ostatnio opublikowanych badaniach glutenu – Amerykanie nie mogą się nadziwić, że Europa nadal upiera się przy wczesnym wprowadzaniu posiłków uzupełniających w momencie, kiedy wykazano właśnie, że wcześniejsze wprowadzenie glutenu nie ma żadnego znaczenia w prewencji celiakii. W USA żywność uzupełniającą wprowadza się po 6 tym miesiącu, a nie pomiędzy 17 i 26 tygodniem… To jednak interesujące, jak odmiennie można interpretować te same badania naukowe… Czy to tylko perspektywa geograficzna?
Zaciekawił mnie warsztat „Nie mogę/nie będę karmić piersią mówi matka- co powinien powiedzieć/zrobić doktor”. Spodziewałam się, że dostanę cudowny klucz/sposób/metodę, który sprawi, że będę wiedziała, jak przekonać pediatrów, by wspierali karmienie piersią i skutecznie pomagali matkom. Tymczasem warsztat był poświęcony temu, jak pediatra powinien rozmawiać z matką o korzyściach karmienia dla dziecka, dla niej, dla społeczeństwa. Podstawowe sprawy: mniejsze ryzyko otyłości, SIDS, chorób infekcyjnych, lepszy rozwój poznawczy (Eistein był karmiony piersią 3 czy 4 lata), o różnicach między mlekiem kobiecym i sproszkowanym – „Twoje mleko nie jest takie samo, jak mieszanka” –mniej białka, lepszy skład tłuszczy, lepsza przyswajalność makro mikroelementów. Może to jest właśnie ten klucz i lekcja, której polscy pediatrzy jeszcze zupełnie nie przerobili…
Dodam na koniec, że wśród sponsorów konferencji NIE BYŁO firm mieszankowych i butelkowo-smoczkowych ani tym bardziej sesji sponsorowanych przez nie.
A żeby taką konferencję przeżyć, trzeba było wyjechać daleko…
Z noworocznymi uściskami dla Koleżanek Konsultantek i Doradczyń
Monika Żukowska-Rubik
2 styczeń 2015
