Nasza koleżanka Joanna Piątkowska już po raz drugi reprezentowała Polskie Towarzystwo Konsultantów i Doradców Laktcyjnych na spotkaniu z Recznikiem Praw Pacjenta, które odbyło sie 9 listopada. Prezentujemy materiał przedstawiony Rzecznikowi, a także materiały pozyskane na spotkaniu.
SPOTKANIE Z RZECZNIKIEM PRAW PACJENTA
9.11.2016
POMOC PSYCHOLOGICZNA W OPIECE OKOŁOPORODOWEJ
Okres poporodowy to zderzenie z rzeczywistością. Obfituje on w stresogenne sytuacje:
- Poród jawi się kobietom jako wydarzenie najtrudniejsze w całym tym okresie. Do niego się przygotowują,
zabezpieczają poprzez różne posunięcia: szukanie znajomości, cięcie cesarskie na życzenie (albo na podstawie rzekomych wskazań), znieczulenie. Bo ideałem dla wielu jest rodzić krótko i bezboleśnie. Po takim szybkim, znieczulonym porodzie, kiedy działanie środków przeciwbólowych mija, doświadczają szeregu dolegliwości. To, że po porodzie z powodów fizjologicznych można odczuwać różne niedogodności – na to kobiety nie są przygotowane. O tym, że każda niepotrzebna, nieuzasadniona interwencja może skutkować negatywnie – też nie wiedzą. - Rzadko kobieta decyduje się na zaufanie swojemu organizmowi. Mamy wrażenie, że jest bardzo wiele kobiet niepewnych, mało wierzących w siebie. Jeśli się przy tym ufa w moc medycyny – wybiera się rozwiązania, które w konsekwencji rodzą postawy typu: „gdyby mi nie pomogli nie dałabym rady”. Gdzie tu miejsce na poczucie mocy i sprawczości, z którym rusza się do dalszego etapu macierzyństwa? Potem dziecko zaskakuje, bo matka myśli często, że tylko poród jest trudny i trzeba się do niego przygotować. Reszta dzieje się sama.
- Częste problemy laktacyj
ne, nierzadko spowodowane procedurami medycznymi. Dyrekcje szpitali robią oszczędności nie tworząc/likwidując etaty konsultantów/doradców laktacyjnych. Rzekomo do rozwiązywania problemów z tej dziedziny „wystarczy” położna. NIE WYSTARCZY. Na etapie szkolenia zawodowego nie otrzyma takiej wiedzy i umiejętności. Położne z tzw. odcinka, przeładowane rozbudowaną dokumentacją, są w stanie, na ogół, realizować tylko zlecenia lekarskie z obchodów i odnotowywać je w papierach, i/lub wprowadzać do komputera. Ponieważ porada laktacyjna nie jest usługą refundowaną przez NFZ, matki niezasobne w ogóle jej nie szukają poza szpitalem. Brak zaplecza rodzinnego. Matki dzisiejszych matek często nie karmiły piersią. Najczęściej nie mogą skutecznie doradzać. Kobiety dostają sprzeczne informacje z różnych źródeł – to pogłębia poczucie bezradności i osamotnienia. Często są to brzydko mówiąc „słoiki”, zdane same na siebie. Brakuje w ich otoczeniu osób bliskich, które otaczają opieką kobietę w okresie poporodowym, tak jak to mają w swoich obyczajach narody tradycyjne. U nich problem depresji poporodowej w zasadzie nie istnieje! TRZEBA WZIĄĆ POD UWAGĘ TO, ŻE HORMONY BIORĄCE UDZIAŁ W LAKTACJI MAJĄ DOBROCZYNNY WPŁYW NA SAMOPOCZUCIE MATKI, JEJ KONTAKT Z DZIECKIEM, WIĘŹ. - Przestrajanie organizmu na nowe tory, rozchwianie hormonalne, nowe sytuacje – to wszystko sprzyja pojawieniu się zakłóceń w sferze psychicznej. W naszej pracy spotykamy się z kobietami, u których, zachowanie, głębokość smutku przekraczają normy. Najczęściej nie ma wtedy „pod ręką”, osoby która obejmie taką kobietę profesjonalną opieką psychologiczną.
PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ:
- Opieka psychologiczna w szpitalu przez całą dobę. W święta mógłby to być dyżur pod telefonem. Wiele razy
wydaje nam się, że zachowanie położnicy nie jest adekwatne do sytuacji i potrzebujemy, aby
obserwację przejęła i podjęła jakieś kroki (rozmowa terapeutyczna?) osoba kompetentna, która weźmie pod uwagę spostrzeżenia poczynione np. przez położne z oddziału, spotka się z taką matką i udzieli jej pomocy psychologicznej, również będzie umiała rozpoznać czy sprawa nie wkracza już w dziedzinę psychiatrii. - Konsultant / doradca laktacyjny na każdym oddziale położniczym całodobowo. W święta chociaż pod telefonem. To on jest w stanie zdiagnozować problem laktacyjny, wdrożyć postępowanie i zaproponować współpracę i kontynuację koleżankom z oddziału.
- Realizowanie Standardu Opieki Okołoporodowej. To, co Jest zapisane w Standardzie to procedury sprzyjające zdrowiu, również psychicznemu, dobremu samopoczuciu i karmieniu piersią. Zapisy w Standardzie przecież mówią o unikaniu niepotrzebnych interwencji, o niepodawaniu mieszanek bez uzasadnienia, o większej liczbie wizyt patronażowych, niż ta realizowana przez położne środowiskowe.
- Ograniczenie nachalnego marketingu, przestrzeganie Kodeksu Marketingu Produktów Zastępujących Mleko Kobiece. Te reklamy, ulotki i inne przekaźniki sugerują kobiecie: możesz nie dać rady.
Chodzi też o to, żeby zadbać o poprawienie u kobiet postrzegania samych siebie, o to co sprawi, że poczują się wartościowe, uwierzą w swoje możliwości. Bo z tym nie jest dobrze. - Pomocne byłyby kampanie społeczne na rzecz porodu naturalnego i karmienia piersią. Trzeba odwrócić trendy, które są niekorzystne właśnie z punktu widzenia zdrowia psychicznego, poczucia mocy i własnej wartości. Te trendy to w wielu przypadkach liczenie tylko na procedury medyczne (np. znieczulenie, zabieg cięcia cesarskiego), produkty zastępcze (np. mleko modyfikowane) a nie na własny organizm i naturalne jego wyposażenie. Niech te zabiegi, produkty będą naprawdę dla tych, dla których były pierwotnie stworzone. Czyli stosowane przy rzeczywistych sytuacjach tego wymagających, a nie dla wygody, ze strachu czy z braku pewności siebie.
Joanna Piątkowska – położna,
Międzynarodowy Konsultant Laktacyjny
przedstawicielka Polskiego Towarzystwa Konsultantów i Doradców Laktacyjnych
